Erkek
Kısırlığı Ve Sık Sorulan Sorular
|
Erkekte kısırlığa hangi ilaçlar sebep olabilmektedir?
Sporcuların doping ,vücut geliştirme için aldıkları ilaçlar,
uyuşturucular (eroin ,kokain,uyarıcı haplar ,esrar vb.) erkekte sperm
kalitesini ve hormonal gelişmeyi bozarak kısırlığa sebep olabilmektedir.
|
Erkek kısırlığının en sık
nedenleri nelerdir? Kısırlık nasıl anlaşılır?
Erkek kısırlığı bir
çok sebepten ortaya çıkabilir. En sık nedenler ise; yumurtalık damarlarında
varişleşme yani varikosel, hormonal bozukluklar, ırsi genetik-ailevi
nedenler, daha önce geçirilmiş iltihabi enfeksiyöz hastalıklar, geçirilmiş
ameliyatlar, kazalar ve erkeklik organlarının maruz kaldığı travmalar
,doğumsal anormallikler, çevresel - kimyasal etkenler , radyasyo-röntgen ve
kötü beslenmedir.
Sigara ve erkek
kısırlığı arasındaki ilişki nedir?
Sigara
maalesef sperm yapısı üzerinde olumsuz etki yaratır ve sperm kalitesini ciddi
bir şekilde bozabilir. Yapılan geniş sayıda araştırmalarda sigaradaki zehirli
maddelerin, nikotinin ve sigara içimi sırasında ortaya çıkan hidrokarbonların
sperm üretiminde rol oynayan hormonları olumsuz etkilediğini ortaya
koymaktadır.
Alkol kullanımının
erkek kısırlığındaki rolü nedir?
Az miktarda alınan alkolün ciddi bir yan etkisi yoktur. Uzun süreli ve hergün
fazla miktarda alınan alkol sperm yapısını olumsuz etkilemektedir.
Cinsel yolla
bulaşan hastalıklar kısırlığa sebep olabilir mi? Bu hastalık nasıl anlaşılır?
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar genellikle erkekte önceden belirti
verirler.İdrar yollarından sümüksü akıntı ,idrar yaparken yanma ,hayalarda
(torbalarda) ağrı bu iltihabın ön belirtileri olabilmektedir. Eğer bu
enfeksiyon doğru tedavi edilmez ise erkekte testisleri etkileyerek kısırlığa
sebep olabilmektedir.Verem (tüberküloz) gibi sistemik olan ve cinsel ilişki
ile geçmeyen hastalıklar da kısırlığa sebep olabilmektedir.
Kabakulak
erkeklerde kısırlık yapar mı?
Erişkinde ve ergenlik sonrası bir erkekte görülen kabakulak enfeksiyonu kabakulak orşiti adı verilen testis iltihabına sebep olabilir ve buna bağlı kısırlık
gelişebilir. Kabakulak orşiti adı verilen bu durum testis dokusunda kalıcı
hasara sebep olarak sperm üretimini azaltabilir veya tamamen engelleyebilir.
Bu hastalığı çocuklukta geçirmeyenlerin ergenlik döneminde kabakulak aşısı
olmaları, eğer hastalığa yakalanırlarsa da yumurta iltihabını önleyen ilaçlar
kullanmaları gerebilmektedir.
İnmemiş testis
(çocuklukta testisin torbaya inmemesi) erkekte çocuk sahibi olmaya engel
midir?
Testislerin normalde
olması gereken yerden farklı olarak kasık kanalında veya karın içinde
bulunması durumu inmemiş testis hastalığı olarak adlandırılmaktadır.
Testislerin düzgün çalışabilmesi ve sperm üretebilmesi için vücut ısısından
1.5 derece daha düşük ısılı bir ortamda bulunmaları gerekmektedir. Bu yüzden
de testisler doğuştan tüm erkeklerde vücut dışında halk arasında torba adı
verilen skrotumun içerisinde bulunmalıdır. Bazen doğum sonrası erkek
bebeklerde testislerin torbaların içine inmemesi,ve bu problemin uzun süre
fark edilememesi ve düzeltilmemesi durumunda, erkek bebek gelecekte
kısırlıkla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu sebeple erkek bebeklerde
testisler torbaların içinde değilse çocuk bir yaşına gelmeden bir üroloji
uzmanı veya çocuk cerrahisi uzmanı tarafından ameliyatla yerine
konulmalıdır.
Hangi sistemik
hastalıklar erkekte kısırlığa sebep olmaktadır?
Erkekte çocuk
olmasına engel hastalıkların başında , şeker hastalığı ,böbrek yetmezliği,
karaciğer yetmezliği, orak hücreli anemi ,bel omurgalarının hasar görmesi ve
bağışıklık sistemi bozukluğu hastalığı görülmektedir. Bu tür hastalıkların
varlığında ve ciddi bir sperm problemi şüphesi var ise, önceden önlem olarak sperm
bankasında daha sonra kendisi tarafından kullanılmak üzere kendi spermlerini
saklamaları dahi tavsiye edilebilmektedir.
En sık kısırlık
sebeplerinden olan varikosel tedavi edilebilinir mi? Varikosel nasıl
anlaşılır?
Varikosel erkek
kısırlığının en önemli sebeplerinden biridir ve tedavisi cerrahi olarak
mümkündür.Ergenlikte başlayan yumurta damarlarındaki varisleşme giderek
ilerler ve spermlerin sayı, hareketlilik ve dölleme gücünü zamanla
düşürür.Sonuç olarak bu hastalıkta testis toplardamarlarında genişleme olur.
Genişleme de damar içinde kanın göllenmesine, testiste beslenme bozukluğuna
ve bölgesel ısı artışına yol açar. Bu da sperm hareket, sayı ve şekil
bozukluğuna neden olarak kısırlık ortaya çıkarır. Mikrocerrahi teknik ile
ameliyat edilerek ortadan kaldırılabilinir. Mikrocerrahi yöntemin başarısı
eski klasik ameliyatlara göre daha yüksektir.Ameliyat ile öncelikle erkeğin
sperm üretimini maksimum düzeye çıkarılır daha sonra bir aşılama yada tüp
bebekle döllenme sağlanır.Bu arada ayrıca hormon eksikliği olanlarda ise
ilaçlarla tedavi edilmelidirler.
Hangi durumda erkeğin
kesinlikle çocuk sahibi olma şansı yoktur? Bu konuda yeni gelişmeler var
mıdır?
Spermiogramda hiç canlı
sperm saptanamadığı gibi testisinde (yumurtasında) de hiç sperm hücresi
olmayan erkekler çocuk sahibi olamazlar.
Ancak ilerleyen teknoloji ve kök hücre çalışmalarının gelişmesi ile bu
sorunun da ortadan kalkacağı düşünülmektedir. Vücuttan elde edilen kök hücre
sperm hücresine farklılaştırılarak yumurtasında dahi hiç sperm hücresi
olmayanların çocuk sahibi olabilmeleri için çalışmalar yapılmaktadır.
Klonlama yani kopyalama tekniğinde ise sadece çiftlerden birinin genetik
materyali kullanıldığından doğacak çocuk ortak bir ürün olmayıp çiftlerden
birinin genetik kopyası olmaktadır.Bu tür çalışmaların şu anda insanlar
üzerinde yapılması ve uygulaması kanunen ve etik olarak yasaktır , sadece
deney aşamasındadır.
Erkekte kısırlık nedenleri ne
şekilde tedavi edilebilir?
Erkekte kısırlık
tedavisi ilaç veya cerrahi seçenek olmak üzere iki şekilde yapılır.
Enfeksiyonlar ve bazı hormon bozuklukları ilaçlarla tedavi edilir. Cerrahi
tedaviler ise kanal tıkanıklıklarını açmaya veya varikosel problemini
çözmeye yöneliktir. Ancak bu ameliyatlarda her zaman başarı oranı istenilen
oranlarda değildir.
Erkekte
iktidarsızlık kısırlık nedeni midir?
İktidarsızlık kısırlığa yol açabilir ama sperm üretimi durmamışsa erkeğin
baba olmasının önünde bir engel yoktur. Ancak tedaviye rağmen sertleşme
sağlanamıyorsa direkt testislerden sperm elde edebilme yöntemi tercih
edilmektedir. Bu spermleri ya aşılama ya da mikroenjeksiyon yöntemiyle kadın
rahmine aktararak gebelik elde edilebilmektedir.
Şişmanlık ve aşırı
zayıflık erkek üretkenliğini ve sperm kalitesini etkiler mi?
Aşırı şiman -obez
kişilerde hormonal bozukluk ortaya çıkmakta ve bu da sperm kalitesini bozarak
çocuk sahibi olma yeteneklerini azaltmaktadır Öncelikle bu kişilerin bir
diyetisyen kontrolünde zayıfalamaları tavsiye edilmektedir. Aynı şekilde
aşırı zayıf erkeklerde sperm üretiminin de bozulduğu bilinmektedir.
Dar pantolon ve iç
çamaşırı giymek spermleri öldürür mü?
Spermlerin
yüksek ısı nedeniyle ölebildiği bir gerçektir. Zaten bu nedenle vücudun
dışında bulunan testisler de spermleri serin tutmak için bir çeşit soğutucu
görevi yaparlar ve vücut ısısından 1.5 derece daha düşük ortamda olmalarını
sağlarlar. Erkeklerin sıcak banyo, hamam ,sauna gibi yerlerde sık bulunmaları
ve dar pantalon ,dar iç çamaşırları giymeleri de yine vücut ısısını
arttırdığı için spermleri olumsuz etkilemektedir.
Felçli ve omurga
hasarlı erkekler baba olabilirler mi?
Omurgada hasarın ve travmanın olduğu yere göre felçli erkeklerde cinsel
fonksiyon kaybı olabilmektedir. Fakat bu kişilerde de testiste sperm hücresi
aranabilir ve bulunduğu takdirde mikroenjeksiyon ve tüp bebek yöntemi
kullanılabilmektedir.
Erkeğin ,baba adayının
yaşı sperm kalitesinde ve kısırlık oluşmasında ne kadar etkili
olabilmektedir?
Erkeklerde yaş faktörü
kadın kadar etkili ve önemli değildir.Çok ileri yaşlarda da erkekler baba
olabilmektedirler. Ancak 45 yaş sonrasında erkekte sperm sayısı azalmakta ve
kromozom bozuklukları daha sık görülmektedir. Buna bağlı anormal gebelikler
(boş gebelik ,mol gebeliği) ve anomaliler oluşabilmektedir.
Hangi mesleklerde
çalışan erkekler kısırlık için adaydır?
Özellikle bazı
mesleklerde sperm yapımı olumsuz etkilenebilmektedir. Kesin bir kural
olmamasına rağmen boya atölyelerinde çalışıp kimyasal madde inhale
edenler,uzun yol şoförlüğü yapanlar, fırıncılık, döküm atölyelerinde çalışanlar, hamam
tellakları ve devamlı aşırı sıcak yerlerde bulunanlar risk altındaki
meslek gruplarındandırlar. Uzun süre oturarak çalışma ve sıcak ortamda
bulunma vücut ısısını yükselterek sperm sayısını azaltır , şeklini ve hareket
kabiliyetini bozabilir. Ancak bu durum bu mesleklerde çalışan tüm erkekler
için geçerli bir kural değildir, sadece risk diğer erkeklere göre daha
fazladır.
Sperm tahlili sonucu menide hiç sperm yoksa ne yapılmaktadır?
Bu gibi durumlarda cerrahi yollarla testis içinde sperm aramak gerekir.
Testiste sperm üretiminin olduğu biliniyorsa iğneyle testisten sperm
çekilebilir. Bu tekniğe TESA denilmektedir. Testiste sperm üretiminin olup
olmadığı net olarak bilinmiyorsa mikro-TESE dediğimiz cerrahi yöntemle
testisten sperm elde edilebilinilmektedir. Mikro-TESE yöntemi diğer cerrahi
yöntemlere göre yüzde 50'den daha fazla sperm bulma şansı vermektedir.
Çiftlerden biri kanser tedavisi görecek olan ve bu arada çocuk sahibi olmak
isteyen çiftler ne yapabilir?
Embriyolar
dondurulup tedavi sonrasında ana rahmine nakledilebilir. Ayrıca bu durumda
erkeğin spermi ve kadının yumurtalık dokuları kanser tedavisi öncesinde
dondurularak saklanabilir.
Ailesinde genetik
rahatsızlık olan çiftler ne önlemler alabilir?
Bu tür hastalıklar saptanıp gebelikler sonlandırılabiliyor. Ancak sosyal ve
dini sebepler engel olabiliyor. Alternatif yol bozukluğun embriyon halinde
iken teşhis edilmesi. Bunun için tüp bebek yöntemi uygulanır. Embriyonlardan
bir iki hücre alınarak teşhis yapılır ve etkilenmemiş embriyolar rahme
yerleştirilir. Cinsiyet tayini de sadece cinsiyetle geçiş gösteren
hastalıklarda uygulanır.
Mikroenjeksiyon
yöntemiyle spermi olmayan bir erkek baba olabilir mi?
Tek bir sperm, laboratuvar koşullarında bir yumurtaya enjekte edilir. ICSI,
tüp bebek yöntemiyle döllenme sağlanamayan, spermin az, hareketsiz ve
anormal olduğu ya da hiç olmadığı antisperm antikorun saptandığı,
vazektominin sonuç vermediği, doğuştan sperm kanalının oluşmadığı durumlarda
önerilir. 1992'den beri uygulanan bu yöntemle hiç spermi olmayan erkekler de
baba olabiliyor. Ya testislerden biopsi yaparak (TESE-TESA)
ya da kanalları tıkalı olan erkeklerin kanallarından sıvı aspire edilerek
(MESA) sperm elde edilebilir.
Aşırı stresli ve
yoğun egzersiz yapan erkeğin baba olması daha mı zor?
Aşırı stres, ağır
sporlar sperm sayısını ve kalitesini düşürüp kısırlığa neden olabiliyor.
Dar pantolon
spermleri öldürür mü?
Spermler yüksek
ısı nedeniyle ölebilir. Zaten bu nedenle vücudun dışında bulunan testisler
de spermleri serin tutmak için bir çeşit soğutucu görevi yapar. Erkeklerin
sıcak banyo, hamam ve sauna, dar pantolon ve dar iç çamaşırları da yine
vücut ısısını artırdığı için spermleri olumsuz etkiler.
Kısırlık nasıl
anlaşılır ?
Kısırlık şikayeti ile başvuran çiftlerde, kısırlık nedenini açıklamaya
yönelik bazı incelemeler ve tetkikler yapılması gerekir. Bu tetkiklerden
ilki erkekte yapılan sperm analizidir ve buna spermiogram ismi
verilir.Kadında ise , rahim ve tüplerin açıklığını değerlendirmek amacıyla
rahim filmi (HSG-histerosalpingografi) çekimidir. Ek olarak kadının hormon
durumunu ve yumurtalıklarınıngerçek kapasitesini değerlendirmeye yönelik
hormon testleri adet kanamasının üçüncü gününde yapılı ve bun hormon profili
adı verilir.
Geri
Not:
Daha güncel
bilgilere ,ürolojik problemlerinizin çözümü için yardıma ve bir ürolog ile
irtibata geçebilmeniz için....
Türk Üroloji Derneği;
http://www.uroturk.org.tr/
ve
Türk Androloji Derneği;
http://www.androloji.org.tr/
kuruluşlarından
faydalanabilirsiniz…..
Erkek
anatomisi
Spermiogram,
Spermiyogram ,Sperm Testi Nedir?
Erkekte
Kısırlık, Kabakulak enfeksiyonu Ve İmpotans
Aşılama ,İnseminasyon
Tüp
Bebek, TESA, TESE yöntemi nedir?
Sperm
Bankası Uygulaması Ve Bankacılığı
Tüpbebek
Ve Varikosel Hakkında Merak Edilenler
|