Spermiogram,
Sperm Analizinin
Değerlendirilmesi
Sperm
analizi, tedavinin planlanmasında çok önemli değere sahiptir. Bu nedenle, iyi
bir merkezde, bu işten anlayanlar tarafından yapılması gerekir. Eksik,
yetersiz veya yanlış yapılan bir tahlil, yanlış tedavi planlanmasına, zaman
kaybına ve tekrar tahlil istenmesi nedeniyle mali kayıplara neden olabilir.
Tedaviyi planlayan ve uygulayan doktorun sperm analizini yeterli şekilde
değerlendirmesi hayati önemi olan bir konudur. Ayrıca, spermin nasıl ve hangi
şartlarda alınması gerektiği de erkeğe iyice anlatılmalıdır.
Sperm tahlili için erkeğin 2-7 gün arası boşalmaması gerekir. Sperm verirken
su, tükrük, sabun veya başka bir kayganlaştırıcı kullanılmaması gerekir.
Sperm odası gürültüden uzak, sakin ve sessiz bir ortam olmalı, gözden uzak
bir yerde bulunmalıdır. İçinde lavabo, temizlik malzemeleri, rahat bir oturma
imkanı olmalıdır. Bazen uygun olmayan şartlarda sperm vermek zorunda kalan
erkekler bu konudan şikayetçi olmaktadır. Sperm vermede sorun yaşayanlar için
gerekli imkanlar sağlanmalıdır.
Azospermi:
Erkeğin
menisinde canlı veya cansız hiç sperm hücresi olmamasıdır. Bu durum 2 şekilde
ortaya çıkar:
1.
Tıkayıcı
tip: Burada erkeğin yumurtalıklarında (testis) sperm hücre yapımı olmasına
rağmen hücreleri ileten kanallarda tıkanıklık olması nedeniyle (daha önce
geçirilmiş iltihabi bir hastalık gibi) sperm hücreleri dışarı çıkamaz. Bu
hastalarda enjektör ve iğne yardımı ile sperm kanallarından hücre alınır. (tesa,
mesa, pesa)
2.
Hücre
yapımının olmaması: Burada ise sperm hücresini yapımı ya hiç olmamakta, ya da
hücre olgunlaşması tamamlanamadığı olgun sperm hücresi bulunmamaktadır. Bu
tip azospermi pek çok nedenden olabilir: Ör: İnmemiş testis, genetik kaynaklı
gibi. Bu hastalarda testislerden iğne yardımı ile hücre aranır (tesa). Eğer
hücre bulunamazsa testislerden biyopsi ile çok küçük parçalar alınır ve hücre
aranır (tese, mikrotese)
Her iki azospermi tipinin ayırıcı tanısında
·
Sperm
analizi
·
Erkeğin
muayenesi
·
Erkeğin
hormon tetkiklerinin
·
Erkeğin
genetik tetkikinin yapılması gerekir.
Tıkayıcı tipte olan azospermi de hücre bulunma şansı hemen
hemen kesindir ve başarı şansı yüksektir, Hücre yapımının olmadığı veya çok
az olduğu ikinci tipte hücre bulunma şansı %30-50 dir. Eğer hücre bulunamazsa
en az 6 ay ara ile biyopsi tekrar edilebilir.
Bazı durumlarda, azospermi tanısı konulanlarda nadir de olsa tekrar yapılan
menide yapılan sperm analizinde çok az sayıda canlı hücre bulunabiliyor. Bu
nedenle, hastaların her zaman dikkatli değerlendirilmesi gereklidir.
Bu genel bilgiler dışında, her erkeğin kendi özel durumuna göre bir
değerlendirme yapılıp ileriye yönelik tüp bebek şansı ayrıca ayrıntılı olarak
tartışılıp ona göre karar verilmelidir.
İmmotil Sperm:
(%100 Hareketsiz Sperm)
Erkeğin menisinde
hareketli sperm hücrelerinin olmayışıdır. Burada hücrelerin kuyruk yapısında
bir anormallik söz konusudur. Hücre sayısı değişik olabilir. Burada, iki
durum söz konusudur:
1.
Hücrelerin
hepsi ölüdür
2.
Hücrelerin
bir kısmı canlıdır fakat hareket yeteneğini kaybetmiştir.
Bunun için canlılık testi yapılır. Bu test sonucuna göre
uygun vakalarda tüp bebek yaplır. Eğer canlı hücre yoksa erkeğin
testislerinden biyopsi ile sperm hücresi aranır.
Oligospermi:
(Sayı Az)
Sperm hücrelerinin
sayı olarak azlığını ifade eder. Eğer, sperm hücre sayısı 20 milyon/ml den az
ise oligospermi tanısı konur. Bu azlığın derecelerine göre tedavi düzenlenir.
Astenospermi:
(Az Hareketlilik)
Sperm hücrelerinin hareket azlığını ifade eder. Burada:
1.
Hızlı ileri
hareketli (hiperaktif) (a)
2.
Yavaş
hareketli (b)
3.
Yerinde
hareketli (c)
4.
Hareketsiz
(d)
Şeklinde bir sınıflandırma vardır. Tedavinin planlanmasında
özellikle Hiperaktif olanlar önemlidir.
Teratospermi:
(Şekil farklılıkları)
İnsan sperm hücrelerinin kendine has “iğ” şeklinde bir baş yapısı vardır.
Bazen sperm başı değişik şekillerde olur. Her normal sperm analizinde bazı
hücrelerin “anormal şekilli” şeklinde yazıldığı görülür ve belli bir yüzde
ile ifade edilir. Eğer, anormal şekilli sperm hücrelerinin oranı hemen hemen
% 100 ise teratospermiden bahsedilir. Bu tanı bazen hastalarda kaygılara yol
açmaktadır. Sanki bu hücrelerle tüp bebek yapılırsa ve gebelik oluşursa
bebeğin anormal olmasından korkulmaktadır. Halbuki, bu tip hücreler doğal
yollardan kadının yumurtasını dölleyemezler; ancak, tüp bebek uygulamasında
kullanılabilirler.
Şunu unutmamak gerekir: Tüp bebek uygulamalarında sperm hücreleri ne durumda
olursa olsun, gerek duyulduğunda genetik testlerin yapılmasından
kaçınmamalıdır. Tedavilerin ayrıntıları çiftlerle beraber tartışılmalıdır.
Aglütinasyon: (Kümeleşme)
Sperm
hücrelerinin baş, kuyruk gibi bölgelerinden irili ufaklı kümeler
oluşturmasıdır. Bu durumda sperm hareket etse bile yerinden ayrılamadığı için
yumurta dölleme kabiliyetini kaybetmiştir. Bu durmda mutlaka sperm yıkama
yapılarak değerlendirilmelidir. Genellikle menide bulunan bazı bağışıklık
maddeleri bu duruma yol açabilir.
Sperm yıkama:
Günümüzde sperm analizinin artık ayrılmaz bir parçası olmuştur. Yıkama
yapılmadan bir sperm analizini değerlendirmek çok sağlıklı olmamaktadır. Bazı
özel hücre kültürü sıvıları ile meni yıkanarak istenmeyen maddeler ayrılarak
sağlıklı sperm hücrelerinin değerlendirilmesi mümkün olmaktadır.
Kruger Testi:
Bu test sperm
şekline göre yapılan özel bir değerlendirmedir. Sonuçlar infertilite
tedavisinin planlanmasında önem arzeder. Şöyle ki:
·
%14 ve üzeri
normal, doğal ilişki veya aşılamaya uygun
·
%5-13
sınırda, yıkama sonuçlarına, ve diğer infertilite nedenlerine göre karar
vermek gerekir
·
%4 ve daha
az ise tüp bebek gerekir.
Kruger kriteri azaldıkça
spermin yumurtayı dölleme yeteneği de azalmaktadır.
Diğer kriterler:
·
Sperm
hücrelerinin değerlendirilmesi genellikle meni alındıktan 2 saat sonra
değerlendirilmektedir. Özellikle bazı durumlarda 2. saatte hücre hareketi
yüzdesi iyi iken, 6 ve daha ileri saatlerde bu yüzdenin hızla azaldığı ve
bazen % 0 olduğuna raslanmaktadır. Bu önemli bir kriterdir
·
Menide
toplam ileri hareketli sperm sayısı 5 milyon altında ise tüp bebek daha iyi
bir tedavi yöntemdir.
·
Meni miktarı
normalde 2-7 cc olarak kabul edilir. Bazen 2 cc altında meni elde edilir. Bu
az miktar meni ile doğal yoldan gebe kalma şansı çok düşüktür.
·
Gereksiz
kullanılan bazı ilaçlar sperm analizinde tam ters bir etki ile hücre azlığına
veya yokluğuna yol açabilir. Bu gibi durumlarda ilacı kestikten en az 2 ay
sonra yeni bir tetkik yapılmalıdır.
·
Aşırı sigara
ve alkol tüketimi (özellikle 5-10 seneden fazla) sperm hareket ve sayısında
azalmalara yol açabilir
·
Başka bir
hastalık nedeniyle alınan ilaçlar (ör: mide rahatsızlıkları, depresyon) sperm
üzerinde olumsuz etki yapabilirler.
Geri
Erkek
anatomisi
Spermiogram,
Kruger testi
Erkekte
Kısırlık
Aşılama ,İnseminasyon
Azospermi
Ve Tüpbebek
Sperm
Bankası Uygulaması Ve Bankacılığı
Spermiyogram,
sperm testi ücretleri fiyaları
|