Akraba Evliliği
Akraba
evliliği ,evlilik yapan eşler arasında bir kan bağı bulunması yani aynı
atadan, aynı soydan gelme durumudur. Kan bağı olan akrabalar, toplumun
genelinde görülen ortak gen yüzdesinin dışında, ayrıca akraba oldukları
için ve bunun derecesine göre tabii ki daha da fazla ortak genleri
vardır. Ülkemizde bazı yörelerde sık görülen akraba evlilikleri genetik
danışmanlık hizmetinin verilmesini gerektirir.
Akraba evliliğinde
neden genetik danışma verilmesi gerekir? Akraba evliliği sakıncaları
açısından danışma önemli midir?
1. Çiftler
arasındaki var olan akrabalığın doğru olarak saptanması ve soyağacının
çıkarılması,
2. Ailede
kalıtsal, ırsi nedenli bir hastalık riskinin böyle bir evlilikte nasıl
etkileneceği, akraba evliliği sonuçları değerlendirilmesi
3. Zararlı bir
genin, çiftin her ikisi tarafından çocuğa aktarılma riski ne kadar
yüksektir ki buna bağlı çocuk hasta olsun, bu şekilde akraba evliliğinin
zararları doğacak bebek açısından değerlendirilmesi
Sıklığı ve akraba
evliliğinin sakıncaları
Akraba evliliği
genetik hastalıkların yaygınlığını etkileyen önemli durumlardan biridir
ve dünya toplumunun %20'si belki de daha fazlası tarafından
yeğlenmektedir. Doğan çocukların en azından %8.4'ü yapılan akraba
evliliklerinden doğmaktadır. İslamda akraba evliliği açısından bir
değerlendirme yapılırken ,islam aleminde kuzen evlilikleri kabul
görürken, kardeşle, amca, teyze, dayı, hala gibi akrabalarla ve sütanne
ile evlenmek yasaklanmıştır. Türkiye açısından değerlendirme yapılırsa
,birinci dereceden kuzen evlilikleri diye isimlendirebileceğimiz kardeş
çocuklarının evlilikleri, ülkemizde en sık rastlanan akraba evliliğidir.
Akraba evliliği
neden sakıncalı? Akraba evliliğinin sakıncaları nelerdir?
Akraba evliliğinde önemli olan sorun sağlıklı olan
bireylerin genlerinde taşıdıkları hastalıkların çocuklarına
aktarılmasıdır. Bu açıdan önemli olanlar ise otozomal resesif ve bazı
multifaktöryel geçişli hastalıklardır. Bu hastalıklardan en çok
rastlananı kistik fibrozistir . Kistik fibroziste etkilenen en önemli
organlar epitel yapılardır, dokuların salgı, solunum ve emilim
özellikleri bozulur. Buna bağlı akciğer sorunları , gastrointestinal
sistem komplikasyonları ortaya çıkar. Kistik fibrozis li hastaların
yaşam süresi ortalama 27 yıldır.
Fenilketonüri ise
özellikle beyni etkileyen bir hastalıktır. Türkiye'de fenilketonüri
sıklığı 5000 de 1'dir.ve fenilketanüri fenilalanin'in tirozin
hidroksilasyonundaki enzim defekti sonucu fenilalanin yıkılamaz ve
hastalık oluşur. Yenidoğan döneminde fenilketonüri taraması, ülkemizde
Sağlık Bakanlığı'na bağlı kuruluşlarda rutin hizmetler arasında
verilmektedir. Doğumdan sonraki 5-10 gün içinde birkaç damla kan ile
basit bir yöntemle (Guthrie testi) hastalık saptanabilir.
Talasemi major ise
özellikle Akdeniz Bölgesi’nde taşıyıcılığı yüksek bir kan hastalığıdır.
Hemoglobindeki defekte bağlı gelişir. Anemi ağırdır, büyüme geri kalır
ve kalp yetmezliği gelişir. Tedavi ile 40 yaşa kadar yaşam uzatılabilir.
Son yıllarda ülkemizde evlenmek üzere olan çiftlerde evlilik öncesi
taşıyıcılık için talasemi major hastalığının tespiti için taramalar
yapılmaktadır.
Sonuç olarak,
ülkemizde yüksek oranda görülen ,yaklaşık %25 oranında olan akraba
evlilikleri için, genetik danışma hizmetinin sağlık hizmetleri içinde
sunulması ve çiftlerin akraba evliliğinin sakıncaları hakkında
bilgilendirilmesi gerekmektedir.
etiket; akraba evliliği sakıncaları, fenilketanüri,
kromozom, akraba evliliğinin sakıncaları genetik , islamda akraba
evliliği sonuçları, talasemi major, akraba evliliğiniz zararları, kisitk
fibroz kalıtsal hastalık, akraba evliliği neden sakıncalı
|